PROGRAM CZTEROLETNIEGO CAŁOŚCIOWEGO KURSU PSYCHOTERAPII.

Jest to szkolenie mające przygotowywać uczestników do ubiegania się
o certyfikat psychoterapeuty Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, a jednocześnie zawiera ono w sobie szkolenie I-go stopnia w psychodramie morenowskiej.
Szkolenie jest realizowane przez Śląską Szkołę Psychoterapii Śląskiego Stowarzyszenia Psychoterapeutów
wraz z Ośrodkiem Leczenia Nerwic i Zaburzeń Jedzenia "Dąbrówka" w Gliwicach oraz z Polskim Instytutem Psychodramy w Krakowie.

Podstawowy zespół realizujący program:

Mgr Jarosław Gliszczyński - kierownik kursu, specjalista psycholog kliniczny, superwizor psychoterapii SNP PTP, trener i superwizor psychodramy PAFE.

Specjalista psychiatra Krzysztof Kotrys - zastępca kierownika kursu, superwizor psychoterapii SNP i SNTR PTP

  
Prof. dr hab.n.hum. Bernadetta Izydorczyk - specjalista psycholog kliniczny, superwizor psychoterapii SNP PTP, trener i terapeuta psychodramy PAFE

Specjalista psychiatra Elżbieta Niziołek, psychoterapeuta z certyfikatem SNP i SNTR PTP

 
Mgr Jan Skorupa, psycholog kliniczny, psychoterapeuta z certyfikatem SNPi SNTR PTP, terapeuta i trener psychodramy PAFE

 
Mgr Jacek Syguda, psycholog kliniczny, psychoterapeuta z certyfikatem SNP PTP, trener i terapeuta psychodramy PAFE

dr Zbigniew Wajda - specjalista psycholog kliniczny, psychoteraputa i superwizor aplikant z certfikatem SNP i SNTR PTP

Mgr Wiesława Piątek-Janicka - specjalista psycholog kliniczny, psychoterapeuta z certyfikatem SNP PTP, trener i superwizor psychodramy PAFE, certyfikowany trener grup Balinta (Polski Instytut Psychodramy oraz Ośrodek Psychoterapii, Psychodramy i Szkoleń OPIS w Warszawie)

Współpraca:

Mgr Anna Bielańska, specjalista psycholog kliniczny, superwizor psychoterapii SNP i SNTR PTP oraz Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, trener i superwizor psychodramy PAFE (Klinika Psychiatrii Dorosłych CM UJ Kraków oraz Polski Instytut Psychodramy)  
Mgr Janina Ceglarek, psycholog kliniczny, psychoterapeuta z certyfikatem SNP i SNTR PTP, trener i terapeuta psychodramy PAFE. (Polski Instytut Psychodramy)
Mgr Anna Gliszczyńska, specjalista psycholog kliniczny, superwizor psychoterapii SNP i SNTR PTP, trener, terapeuta i superwizor psychodramy PAFE

Mgr Małgorzata Kowalcze, specjalista psycholog kliniczny, superwizor psychoterapii SNP i SNTR PTP, superwizor terapii uzależnień (Ośrodek Profilaktyki i Leczenia Uzależnień w Zabrzu),
Mgr Józef Bogacz,superwizor psychoterapii z certyfikatem SNP i SNTR PTP(Klinika Psychiatrii Dorosłych CM UJ Kraków)

Dr nauk medycznych Radosław Tomalski, specjalista psychiatra, superwizor psychoterapii z certyfikatem SNP PTP i superwizor Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej

Mgr Artur Kulig superwizor psychoterapii SNP PTP

Mgr Bogusława Franek  psycholog, trener i terapeuta psychodramy PAFE 

Dr nauk medycznych Marta Maryl psychoterapeuta z certyfikatem SNP i SNTR PTP, trener i terapeuta psychodramy PAFE

mgr Igor Hanuszkiewicz specjalista psycholog kliniczny, superwizor aplikant z certyfikatem SNP i SNTR PTP, trener,  terapeuta i superwizor psychodramy PAFE

mgr Robert Trzop - psycholog, psychoterapeuta i superwizor aplikant z certyfikatem SNP i SNTR PTP

mgr Agnieszka Polańska - psycholog, psychoterapeuta i superwizor aplikant psychoterapii z certyfikatem SNP i SNTR PTP, terapeuta i trener psychodramy PAFE

Podstawowe kierunki kursu to podejście psychodynamiczne oraz koncepcje psychologiczne i społeczne J.L. Moreno wraz z wyrosłą na ich podłożu psychodramą rozumianą nie tylko jako jedna z technik psychoterapii, ale jako podejście psychodramatyczne do psychoterapii. Podejścia systemowe, behawioralno- poznawcze, humanistyczne będą traktowane jako uzupełniające.

Ukończenie kursu  umoźliwia równolegle uzyskanie certyfikatu asystenta psychodramy Europejskiego Stowarzyszenia Psychodramy (PAFE). Jest to możliwe ze względu na to, że wszystkie osoby szkolące w ramach tego programu prowadzące zajęcia z psychodramy ( zarówno doświadczenie własne w grupie psychodramatycznej, jak i zajęcia teoretyczne i praktyczne z zakresu psychodramy), poza tym, źe są psychoterapeutami lub superwizorami psychoterapii z certyfikatem SNP PTP są również terapeutami, trenerami lub superwizorami psychodramy z certyfikatami PAFE.

Kurs przeznaczony jest dla lekarzy i psychologów. Osoby z innym wyższym wykształceniem - na poziomie magisterskim- mogą brać udział w szkoleniu pod warunkiem, że są zatrudnione minimum 5 lat w ośrodku stosującym psychoterapię jako główną metodę leczenia.

I moduł szkolenia zawiera 362 godziny kształcenia teoretycznego o charakterze wykładów i seminariów. (dla psychologów 382 godziny, a dla osób o wykształceniu innym niż lekarskie lub psychologiczne 422 godziny)

W module teoretycznym szkolenie podzielone jest na następujące części:

A. Poszczególne szkoły i podejścia terapeutyczne.

1/ Podejście psychodynamiczne - 50godzin


1.1. Psychoanalityczne koncepcje osobowości
- klasyczne koncepcje analityczne, model topograficzny, strukturalny, psychoanalityczne koncepcje rozwojowe, mechanizmy obronne, koncepcja procesów pierwotnych i wtórnych, model zdrowej osobowości wg. klasycznych koncepcji psychoanalitycznych
- koncepcje popędowe i strukturalne, psychologia ego, modele konfliktu wewnętrznego według koncepcji popędowych i strukturalnych
- psychoanalityczna teoria tożsamości
- psychologia jaźni
- teorie relacji z obiektem
- współczesne psychoanalityczne koncepcje rozwojowe
- koncepcje neopsychoanalityczne, psychologii indywidualnej, psychologii analitycznej
1.2 Psychoanalityczne koncepcje zaburzeń
- klasyczne i współczesne psychoanalityczne koncepcje nerwic
- klasyczne i współczesne psychoanalityczne koncepcje depresji
- zaburzeń osobowości (w tym zaburzeń narcystycznych i zaburzeń z pogranicza)
- zaburzeń psychosomatycznych
- schizofrenii
- uzależnień
- zaburzeń odżywiania
- tzw. perwersji
- zachowań antysocjalnych
1.3 Psychoanaliza jako metoda leczenia oraz wywodzące się z niej kierunki psychoterapii w podejściu psychodynamicznym.
- klasyczna psychoanaliza jako model podstawowy terapii
- rola psychoanalityka, struktura terapii psychoanalitycznej,
- rola regresji w leczeniu
- zjawisko przeniesienia i przeciwprzeniesienia i ich rola w leczeniu
- czynniki lecznicze - różne koncepcje wglądu oraz pozostałe czynniki lecznicze
- rola interpretacji oraz innych interwencji terapeutycznych, przepracowanie
- opór, jego rozumienie oraz praca z oporem
- rola związku terapeutycznego i jego dynamika
- cele terapeutyczne psychoanalizy
- różne formy psychoterapii analitycznej - psychoterapia wglądowa, psychoterapia oparta na związku terapeutycznym, psychoterapia wspierająca
- podejście psychodynamiczne w pracy z grupą terapeutyczną
- wskazania i przeciwwskazania do psychoanalizy i różnych form psychoterapii psychodynamicznej

2/ Koncepcje psychologiczne i społeczne J.L. Moreno i podejście psychodramatyczne do psychoterapii - 54 godziny
2.1. "Filozofia" człowieka i podstawowe koncepcje terapeutyczne J.L. Moreno
- teoria ról, koncepcje czasu i przestrzeni w psychodramie, rzeczywistość aktualna, zredukowana i poszerzona, człowiek jako istota "kosmiczna", kreatywne elementy w człowieku i psychodramatyczne ich wyzwalanie
- psychodrama jako "teatr terapeutyczny", koncepcja acting-in jako jednego z czynników leczących w psychodramie, rola spontaniczności w przezwyciężaniu oporu,
- czynniki leczące w psychodramie (specyficzne dla tej metody oraz wspólne z innymi kierunkami terapeutycznymi)
- wkład kontynuatorów Moreno do koncepcji psychodramy
2.2. Psychodrama jako metoda leczenia
- charakterystyczne dla psychodramy techniki pracy
-struktura sesji psychodramatycznej
-techniki rozgrzewki psychodramatycznej
- psychodramatyczne techniki "ogniskujące" w psychoterapii
-psychodrama z protagonistą, gra właściwa w psychodramie
-technika zmiany i zamiany roli, technika "lustra", gra ról, improwizacja
- "sharing" jako integralna część sesji psychodramatycznej
- gra grupowa i praca z dynamiką grupy w konwencji psychodramatycznej
- specyfika psychodramy w terapii indywidualnej - monodrama
2.3. Psychodrama jako jedno z głównych źródeł psychoterapii grupowej
- koncepcje pracy z grupą wg. Moreno
- socjometria i charakterystyczne dla psychodramy narzędzia pomiaru zjawisk grupowych
- psychodrama jako narzędzie diagnostyczne w grupie
2.4. Integracja podejścia psychodramatycznego z podejściem psychodynamicznym oraz innymi koncepcjami w psychoterapii.

3/.Podejście poznawczo- behawioralne - 20 godzin
Diagnozowanie nawykowych reakcji (zachowań) i ich uwarunkowań oraz schematów poznawczych ważnych dla wyjaśnienia zaburzeń; dostosowanie planu terapii behawioralnej do rodzaju zaburzeń pacjenta; kontrakt terapeutyczny i nawiązywanie relacji terapeutycznej potrzebnej do jego realizacji; poznawcze metody terapii (m.in. restrukturyzacja poznawcza, zmiana irracjonalnych przekonań, praca nad myślami automatycznymi, techniki uczenia się rozwiązywania problemów); techniki terapii behawioralnej (m.in. relaksacji, desensytyzacji, modelowania, ekspozycji na bodziec zagrażający). Zastosowanie psychoterapii poznawczo-behawioralnej w terapii grupowej, małżeńskiej i rodzinnej.
Umiejętności rozpoznawania zmian zachodzących w poszczególnych etapach procesu psychoterapii. Specyficzne metody psychoterapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu osób z różnymi zaburzeniami, a zwłaszcza z zaburzeniami lękowymi, depresyjnymi, zaburzeniami osobowości oraz uzależnieniami.

4/ Podejście humanistyczno-egzystencjalne - 20 godzin Diagnozowanie czynników warunkujących zaburzenia, m.in. blokujących samorozwój, nieadekwatna samoocena, nie identyfikowane przez pacjenta uczucia, zaprzeczanie uczuciom związane z problemami egzystencjalnymi. Tworzenie relacji terapeutycznej zapewniającej empatię, bezwarunkową akceptację, otwartość i autentyczność terapeuty. Analizowanie procesu rozpoznawania własnego sposobu doświadczania zdarzeń, świata, relacji z innymi ludźmi, analiza sfery wartości. Identyfikowanie figur (gestaltów) i tła, dopełnianie figur. Zmiany w zakresie samoakceptacji, akceptacji innych, odchodzenie od systemu zaprzeczeń. Techniki psychoterapii humanistycznej (m.in. akceptujących bezwarunkowo i empatycznych reakcji terapeuty na zachowania pacjenta, metody wzbudzania uczuć, metody odzwierciedlania uczuć, metody klaryfikacji zaprzeczeń, metody identyfikowania mechanizmów obronnych dotyczących kontaktów z ludźmi i ze światem, metody modyfikacji nie przystosowawczych uczuć, metody zwiększania samoświadomości i odpowiedzialności). Zastosowanie psychoterapii humanistycznej w terapii grupowej, w grupach wsparcia i spotkaniowych. Specyfika wybranych odmian podejścia humanistycznego.

5/ Podejście systemowe - 20 godzin

Diagnozowanie czynników warunkujących zaburzenia (m.in. zaburzenia struktury rodziny, zaburzenia zasad regulujących pełnienie ról w rodzinie, patologiczne koalicje, zaburzenia komunikacji w rodzinie, cechy charakterystyczne narracji rodzinnych i inne). Tworzenie warunków relacji terapeutycznej, zapewniających terapeucie pozycję neutralnego eksperta, umożliwiających współpracę z drugim terapeutą, czy zespołem reflektującym. Rozpoznawanie i analizowanie procesu terapii rodziny czy pary małżeńskiej, przejawiającego się w rozpoznawaniu reakcji członków rodziny na poszczególne jego etapy: formułowania problemu rodzinnego, przeformułowywania problemu rodziny, tworzenia koalicji terapeutycznych, wyznaczania i realizacji zadań, wprowadzania zmian w strukturze rodziny i zasadach jej funkcjonowania, uczenia się potrzebnych umiejętności. Stosowanie technik właściwych dla terapii rodziny (m.in. pytań cyrkularnych, przeformułowań, interwencji paradoksalnych, technik mających na celu odtwarzanie patogennej historii rodziny i konstruowania takiej historii, która dla rodziny będzie najbardziej użyteczna). Prowadzenie rodziny przez poszczególne etapy procesu. Zastosowanie terapii systemowej w terapii rodziny, pary, w pracy z indywidualnym pacjentem. Specyficzne metody postępowania wobec rodzin z małym dzieckiem, rodzin z dzieckiem z zaburzeniami wieku rozwojowego, z członkiem rodziny chorym na anoreksję/bulimię, chorym na schizofrenię.

Zakres nauczania wymienionych w punktach 3,4 i 5 podejść jest zgodny z aneksem do założeń organizacyjno-programowych Programu Kształcenia Podyplomowego w Zakresie Kwalifikowanej Psychoterapii . Pozostałe godziny teorii poniżej w punktach B i C, po 19 godzin na każde z podejść uzupełniających)

Razem w części A: 164 godziny.

B. Podstawy diagnozy wskazań i przeciwwskazań do psychoterapii oraz zastosowanie psychoterapii wobec różnych grup pacjentów.

1/ Diagnoza do psychoterapii - 8 godzin
2/ Psychoterapia w leczeniu pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi i osobowości - 20 godzin (12 godzin w podejściu psychodynamicznym, 8 godzin w pozostałych podejściach)
3/ Psychoterapia w leczeniu pacjentów z zaburzeniami odżywiania - 10 godzin (6 godzin w podejściu psychodynamicznym, 4 godziny w pozostałych)
4/ Psychoterapia w leczeniu pacjentów ze schizofrenią - 10 godzin (4 godziny w podejściu psychodynamicznym, 6 godzin w pozostałych)
5/ Psychoterapia w leczeniu pacjentów depresyjnych - 10 godzin (4 godziny w podejściu psychodynamicznym, 4 godziny w pozostałych)
6/ Psychoterapia w leczeniu pacjentów z zaburzeniami psychosomatycznymi - 10 godzin (4 godziny w podejściu psychodynamicznym, 6 godzin w pozostałych)
7/ Psychoterapia w leczeniu pacjentów uzależnionych - 10 godzin
8/ Psychoterapia w leczeniu dzieci i młodzieży - 20 godzin (10 godzin w podejściu psychodynamicznym, 10 godzin w pozostałych)

Razem w części B: 98 godzin (z czego 40 godzin w podejściu psychodynamicznym)

C: Specyfika poszczególnych form psychoterapii i jej przebiegu w różnych warunkach organizacyjnych.

1/ Psychoterapia indywidualna - 8 godzin (z czego 5 godzin w podejściu psychodynamicznym, a 3 w pozostałych)
2/ Psychoterapia grupowa i rodzinna - 12 godzin (z czego 6 godzin w podejściu psychodynamicznym, a 6 w pozostałych)
3/ Hipnoza - 4 godziny
4/ Specyfika psychoterapii w warunkach stacjonarnych i ambulatoryjnych oraz w zależności od czasu i intensywności jej trwania - 6 godzin

Razem w części C: 30 godzin. (z czego 11 godzin w podejściu psychodynamicznym)

D: Zagadnienia etyczne związane ze stosowaniem psychoterapii - 15 godzin.

E: Czynniki socjokulturowe w psychoterapii - 15 godzin

F: Uzupełniające elementy wiedzy odrębne dla przedstawicieli różnych zawodów biorących udział w szkoleniu

1/ Psychopatologia (dla osób nie będących lekarzami) - 20 godzin
2/ Podstawy wiedzy psychologicznej (dla osób nie będących psychologami) - 40 godzin.
3/ Podstawy wiedzy medycznej i farmakoterapii (dla osób nie będących lekarzami) - 40 godzin

Razem w części F: 100 godzin dla osób nie będących ani lekarzami, ani psychologami, 60 godzin dla psychologów i 40 godzin dla lekarzy.

Razem w module I nie mniej niż 362 godziny.

II moduł to szkolenie w umiejętnościach praktycznych złożone z następujących części:

A: Szkolenie w umiejętnościach prowadzenia psychoterapii w podejściu psychodynamicznym - 65 godzin

1/ Szkolenie w umiejętnościach prowadzenia psychoterapii indywidualnej w podejściu psychodynamicznym
- kontrakt terapeutyczny i sposoby jego zawierania,
- cechy relacji terapeutycznej, jej tworzenie i dynamika, specyfika roli terapeuty i pacjenta,
- rozwiązywanie relacji terapeutycznej
- rozumienie dialogu terapeutycznego
- interwencje terapeutyczne, praktyczne ćwiczenia w stosowaniu klaryfikacji, konfrontacji, sugestii i interpretacji, interwencje jako pobudzenia pacjenta, interwencje terapeuty a etap procesu terapeutycznego
- sposoby pracy z oporem
- praca nad przeniesieniem oraz wykorzystanie zjawisk przeciwprzeniesieniowych w terapii
- wgląd i przepracowanie.
2/ Szkolenie w umiejętnościach prowadzenia psychoterapii grupowej w podejściu psychodynamicznym.
- umiejętności diagnozy i rozpoznawania zjawisk związanych z dynamiką grupy
- tworzenie grupy terapeutycznej
- specyfika grup otwartych i zamkniętych
- praca z oporem w grupie
- współpraca pomiędzy terapeutami prowadzącymi grupę
- specyfika uzyskiwania wglądu w grupie terapeutycznej
- przepracowanie w grupie terapeutycznej
- zjawiska przeniesieniowe i przeciwprzeniesieniowe w grupie terapeutycznej
- używanie różnych technik pracy w grupie

B: Szkolenie w umiejętnościach praktycznych prowadzenia psychoterapii w podejściu psychodramatycznym - 54 godziny

W tej części będą trzy tzw. seminaria praktyczne z psychodramy - każde z nich w wymiarze 18-tu godzin
1/ Psychodrama w pracy z traumą
2/ Scena psychodramatyczna - ćwiczenia w stosowaniu różnorodnych cząstkowych technik pracy psychodramatycznej.
3/ Techniki socjometryczne w pracy z grupą.

C: Szkolenie w umiejętnościach praktycznych prowadzenia psychoterapii w podejściu poznawczo-behawioralnym - 30 godzin

D: Szkolenie w umiejętnościach praktycznych prowadzenia psychoterapii w podejściu systemowym. - 30 godzin

E: Szkolenie w umiejętnościach praktycznych prowadzenia psychoterapii w podejściu humanistyczno-egzystencjalnym - 15 godzin

F: Szkolenie w umiejętnościach praktycznych związanych z zastosowaniem hipnozy - 12 godzin

G: Szkolenie w umiejętnościach praktycznych związanych z integracją ró�źnych podejść i technik pracy terapeutycznej w pracy z konkretnymi pacjentami - 32 godziny

Razem w module II szkolenia: 238 godzin.

III moduł szkolenia to własne doświadczenia terapeutyczne.
Na moduł ten składają się:

A: Grupa psychodramatyczna mająca charakter terapii własnej - 240 godzin

(ta ilość godzin w połączeniu z 54 - ma godzinami zajęć teoretycznych z modułu I cz.A2/ oraz z 54-ma godzinami zajęć praktycznych z modułu II cz.B jest jednocześnie szkoleniem pierwszego stopnia z psychodramy dającym certyfikat asystenta psychodramy Psychodrama Institute fur Europa - PIfE )

B: Uczestnictwo w grupie Balinta - 30 godzin

Razem daje to 270 godzin doświadczeń własnych.

W indywidualnych przypadkach superwizor może zalecić osobie szkolącej się uzupełnienie tych doświadczeń własnych psychoterapią indywidualną.

IV moduł szkolenia stanowi superwizja.

A: Superwizja grupowa w wymiarze co najmniej 80 godzin w grupie liczącej max. 10 osób.

B: Superwizja indywidualna w wymiarze co najmniej 50 godzin

Razem w programie przewidzianych jest co najmniej 130 godzin superwizji
W indywidualnych przypadkach superwizor może zalecić osobie szkolącej się odbycie większej ilości superwizji.


V moduł szkolenia to staż w ośrodku psychoterapeutycznym atestowanym przez SNP STR PTP. Minimalny okres stażu to 3 miesiące czyli 360 godzin łącznie. Staż powinien odbywać się w ośrodku leczącym inne zaburzenia niż w miejscu zatrudnienia osoby szkolonej. Może być dzielony ale na okresy nie krótsze niż jeden miesiąc.

Po każdym bloku tematycznym przewidziane są kolokwia sprawdzające wiedzę i umiejętności praktyczne osób szkolących się.

W sumie kurs obejmuje nie mniej niż 1360 godzin szkolenia.
Będą one rozłożone równomiernie na cztery lata, tak więc w każdym roku szkoleniowym jest przewidzianych około 240 godzin. Zajęcia teoretyczne będą przeplatane zajęciami o charakterze praktycznym, oraz doświadczeniami własnymi i superwizją. Superwizja wprowadzona jest do programu począwszy od drugiego roku szkolenia.



Dodatkowe informacje:
W rozbiciu na poszczególne podejścia kurs zawiera następujące ilości teorii i praktyki.
Podejście psychodynamiczne - 101 godzin teorii i 65 godzin umiejętności praktycznych (razem 166 godzin)
Podejście psychodramatyczne - 54 godziny teorii oraz 54 godziny szkolenia w umiejętnościach praktycznych (razem 108 godzin)
Podejście poznawczo-behawioralne - 39 godzin teorii i 30 godzin szkolenia w umiejętnościach praktycznych (razem 69 godzin)
Podejście systemowe - 39 godzin teorii i 30 godzin szkolenia w umiejętnościach praktycznych (razem: 69 godzin)
Podejście humanistyczno - egzystencjalne - 39 godzin teorii i 15 godzin szkolenia w umiejętnościach praktycznych (razem: 54 godziny)


Powyższe zestawienie nie obejmuje dodatkowych 32 godzin przeznaczonych na zagadnienie integracji różnych podejść terapeutycznych w praktyce terapii.